Reizen behoort tot een van de mooiere dingen in het leven. Uitzicht op eindeloze bergtoppen maakt filosofische gedachten los. Pootje baden, brengt je met beide benen terug op de grond. En de glimlach van een volstrekt vreemde doet je keer op keer geloven in het beste van de mens. Tegelijkertijd is de impact van reizen lang niet altijd even positief. En met je lippen aan de rand van een cocktailglas zit je na te denken of een terras in Nederland ook niet gewoon voldoende was. Of het de vlucht wel waard was… Want laten we eerlijk wezen; ontmoet je nu echt de andere cultuur op je kustvakantie? Of blijft het bij de toeristische gebieden die weliswaar fantastisch zijn, maar niet echt nodig. 

Duurzaam over de grens - Het jaar 2018

Deze innerlijke dialoog speelde zich ongeveer op repeat af tijdens mijn vakantie naar Griekenland in 2018. Vanaf dat moment begon mijn reis naar positieve impact. Dat heeft ertoe geleid dat ik in 2019 een Honey werd en dat ik nu zo ongeveer fulltime reis… maar dan wel anders… Mijn voornemen was namelijk als volgt: Reis ik? Dan is dat zo veel mogelijk over land, langzaam en met positieve impact. Dat betekent dat ik vrijwilligerswerk ga doen. 

Of het nou de holy grail is? Dat weet ik niet. Uiteindelijk is de beste reis dichtbij huis. Maar mocht je nieuwsgierigheid je toch meetrekken over de grens? Dan deel ik graag mijn ervaringen met je.

Vrijwilligerswerk op reis: doen of niet? - Het jaar 2016

Alvorens de Griekse cocktail in 2019 sloop het idee van vrijwilligerswerk al vaak in mijn dagdromen. Ik stond op het punt een verre reis te maken naar Afrika en wilde met mijn voeten in de modder, of nouja… het stuifzand staan. Al heel mijn leven ben ik gek op dieren en nou wilde het algoritme mijn 19 jarige zelf wel een zetje in de rug geven. Na het lezen over de mogelijkheden van vrijwilligerswerk met wilde dieren was ik om. Ik besloot in Zuid Afrika op een “Wildlife reservaat” te werken. Twee weken lang omringd met mijn favoriete dieren, namelijk leeuwen… Een droom die uit kwam! 

Voordat ik vertrok had ik al wel wat lichte twijfels. Was het niet wat te mooi om waar te zijn? Ik besloot oud vrijwilligers te contacteren en zij waren razend enthousiast. Je raad het al, verblind door roze wolken ben ik gegaan. 

Eenmaal op de boerderij ontstond er al snel een knoop in mijn maag. De organisatie deed vele goede dingen, zoals het beheren van een reservaat, preventief bosbranden verhelpen, onderzoek naar veelvoorkomende ziekten onder wilde dieren en een biobank opbouwen ter preventie van uitsterven van diersoorten. Ze werkten samen met gepassioneerde artsen en onderzoekers en zochten naar de minst invasieve manieren om dieren medisch te ondersteunen. 

Tegelijkertijd werd het al snel duidelijk dat welpen werden weggehaald bij hun ouders om met de hand opgevoed te worden. Dat contact tussen toeristen en leeuwen met enige afstand werd toegestaan en dat welpen werden gefokt en verkocht aan dierentuinen. Ik stelde een paar kritische vragen aan de eigenaren en daar werd geïrriteerd op gereageerd. Ik besloot toen en daar dat ik in het vervolg mijn kritische blik vooraf het werk al mee moest laten tellen. Oud vrijwilligers op een roze wolk naar hun mening vragen bleek niet voldoende.

Een reis met een plan - Het jaar 2023

In 2023 lag er een plan. Na jaren de duurzaamheid wereld te hebben verkend zou er nu echt een reis worden gemaakt die positieve impact maakt. 

Sinds 2018 had ik mij niet meer in een vliegtuig begeven, dat bewaarde ik voor nu. Mijn vriend en ik stonden aan het begin van onze sociale sabbatical. Een jaar in Zuid Amerika waarbij we met het openbaar vervoer het werelddeel zouden doorkruisen om onderweg te leren van lokale boeren. Off we went. 

In dit jaar hebben we op een walnoten en frambozen boerderij gewerkt in Argentijns Patagonia, zijn we op grote hoogte aan de slag gegaan in het Andesgebergte van Bolivia op een regeneratief en community gestuurd project, hebben we een maand in de Ecuadoriaanse jungle geleefd op een wildlife reservaat dat écht goed werk doet en hebben we van ecotoerisme mogen leren in het binnenland van Nicaragua.

Wat zijn onze guidelines geweest voor goed vrijwilligerswerk?

  1. Vermijd werk met kinderen
    Hoe prachtig het idee is om iets voor een kind te kunnen betekenen, in realiteit gaat het vaak mis. Kinderen met hechtingsproblemen krijgen extra littekens en soms worden kinderen zelfs weggehaald uit hun gezin om zich voor te doen als wees. Dit is ontstaan door de groeiende vraag naar vrijwilligerswerk. De enige manier om dit te stoppen is om geen vrijwilligerswerk te doen met kinderen, tenzij je van plan bent je voor jaren te committeren aan het doel en voorafgaand kritisch onderzoek te doen naar het betreffende project. 

  2. Wees kritisch bij het werken met dieren
    Dit is mijn ultieme les geweest. Er zijn maar weinig reservaten die 100% ten dienste van het dier staan. Wil je toch graag dieren helpen? Wees dan kritisch. De veiligste plekken zijn asielcentra voor straatdieren zoals honden en katten. Deze hebben veel liefde nodig. Mocht je toch met wilde dieren willen werken, doe dan onderzoek. Is er een no-interaction beleid (allerbelangrijkste!)? Wat is de release ratio? Wat wordt er over de organisatie geschreven? Het beste voor wilde dieren is vaak het minst entertaining voor de mens. Dus ben bereid om poep te scheppen;)

  3. Regeneratieve boerderijen over de hele wereld hebben je hulp nodig!
    Het vrijwilligerswerk waar je een gigantische impact mee kan maken is boerderijwerk. En dan heb ik het vooral over boerderijen die het anders aanpakken. Voedselbossen, permacultuur, regeneratie… Deze boeren zijn de helden van de 21e eeuw. Je haalt niet alleen CO2 uit de lucht, maar zorgt ook voor gezonde bodems, waterretentie, biologisch voedsel en een balans tussen mens, dier en milieu. Vind werk via Ecosystem Restoration Communities of WWOOF. 

  4. Gooi je eigen talenten in de mix
    Welk project je ook aanpakt, het loont altijd je eigen talenten mee te nemen. Heb je een achtergrond als fondsenwerver, fotograaf of hondentrainer? Neem deze kennis en kwaliteiten dan mee naar het adres waar je naartoe gaat. Vaak hebben lokale projecten het ontzettend druk. Hulp van buitenaf kan ze eindelijk helpen die subsidie binnen te slepen, of hun communicatie op te krikken. 

  5. Wees nederig
    Als vrijwilliger ben je niet de held van de dag (Sorry!). De helden zijn de mensen die aan het roer staan van het project. Het kost deze helden vaak veel tijd om vrijwilligers te trainen, voor ze te koken of faciliteiten in te richten. Wat ze daarvoor terug vragen is een aantal uren werk waar ze vanuit kunnen gaan. Veel vrijwilligers denken dat ze, omdat ze gratis werk leveren of daarnaast nog een financiële bijdrage doen, hun eigen schema mogen bepalen, maar dat is niet de bedoeling. Ga je je inzetten voor een goed doel? Committeer je er dan ook aan. Dan ben je toch wel een beetje een held. 

Deze voorwaarden hebben mijn reis geleid en prachtige ervaringen opgeleverd. Ik hoop dat mijn weg met vele slingerpaadjes jouw route kan erkennen en de inspiratie geven het vrijwillige pad op te gaan. Er staat veel moois op je te wachten.

Liefs,

Femke

Dit is Honeyguide Femke Pluijm

Moderne tofu-liefhebber met een hart voor groen. Ik bruis van ondernemingszin en schep plezier in creatief werk met een ecologische insteek. Bospaden prikkelen mijn ideeënstroom. Binnen Honeyguide ontwikkel ik frisse concepten, zoals de Honeyguide app. Via Rewild Branding geef ik duurzame initiatieven een stem en maak ik podcastwandelingen.

Lees meer over Femke

Laat je verrassen door Nederland - Unieke ervaringen